Het nieuwe coronavirus (Covid-19) speelde nog geen rol toen we voor het aanvullende programma voor het Nederlandse paviljoen van de 17e Internationale Architectuurtentoonstelling van La Biennale di Venezia de titel Values for Survival (Waarden voor Overleven) bedachten. Hashim Sarkis, curator van 17e Architectuurbiënnale stelde de vraag ‘How will we live together?’ en de Nederlandse bijdrage antwoordt met een wedervraag ‘Who is We?’. In het onderzoeksprogramma Values for Survival verzamelen we verschillende antwoorden op deze vragen. We kozen deze titel vanwege de crisis in de mondiale ecologische systemen. Milieuwetenschappers zoals Johan RockströmRockström benoemde deze grens van tien jaar in zijn rede bij de aanvaarding van zijn eredoctoraat van de Universiteit van Amsterdam in januari 2020., wiens team het concept ‘planetaire grenzen’ heeft ontwikkeld, hebben de mensheid een horizon van tien jaar gegeven waarna de wereld zoals we die kennen zal verdwijnen. Terwijl de ecologie van de planeet verpulvert, de financiële sector elk gevoel voor realiteit verliest en steeds meer mensen zich in toenemende mate verloren voelen, hebben we besloten de vraag te stellen welke waarden nodig zijn om te overleven. De coronacrisis heeft deze vraag een nieuwe lading gegeven.

Enkele weken na het uitbreken van de wereldwijde Covid-19-pandemie, die voor velen hartverscheurende consequenties heeft, neemt het bewustzijn van de wereldwijde verbondenheid van de mensheid toe. Er is hernieuwde aandacht voor enerzijds het besef van onze gezamenlijke afhankelijkheid van goederen en mensen uit de hele wereld en anderzijds  voor onze afhankelijkheid van plaatselijke structuren. De ‘niet-rijken’– verplegenden en verzorgenden, artsen en leraren – zijn de nieuwe helden van deze tijd. Het virus heeft aan de noodrem van de voortrazende financiële wereld getrokken en de mechanismen van het mondiale bedrijfsleven ontregeld.

Hierdoor krijgt de planeet de kans om te ademen, om uit te rusten, om te herstellen. En wij ook.

Toen de Berlijnse muur in 1989 werd neergehaald, werd dit door de NAVO-landen als een overwinning op het communisme bejubeld. Veel mensen hadden echter een andere indruk destijds. Niet het kapitalisme had gewonnen; het ging om de mensen die waren opgestaan om respect en vrijheid te eisen, om zo hun levens op hun eigen manier te kunnen leiden. De winnaars waren de creatieve en moedige mensen die dwars door de muur waren gelopen, die Praag hadden bevrijd en die de mediastudio in Timisoara, Roemenië, hadden overgenomen. Terwijl het kapitalisme bezig was de overwinning van de koude oorlog op zijn conto bij te schrijven, ontwikkelde het internet zich razendsnel. Dit bood mensen nieuwe manieren om met elkaar in contact te komen, de censuur te omzeilen en elkaar te stimuleren en te inspireren op plaatselijk niveau, één op één en many-to-many.

Hoewel dit wereldwijde informatie- en communicatienetwerk op dit moment in handen is van slechts enkele bedrijven en overheden – en functioneert rondom waarden die voornamelijk draaien om winst en hebzucht – stelt het mensen nu, tijdens de corona-crisis, in staat om sociale contacten te onderhouden zonder het huis te verlaten.

Het internet blijkt een belangrijk venster in de wereld te zijn en nieuwe manieren van samenzijn mogelijk te maken. Tijdens deze crisis komen door de intimiteit en rust van het huiselijke leven, vergeten plezier en ook vergeten spanningen boven. Deze crisis, waarin de online en offline werkelijkheid samensmelten, verandert de manier waarop mensen elkaar vertrouwen waardoor waarden voor overleven ter discussie gesteld worden.

Tegelijkertijd worden mensen zich bewust van de onderlinge afhankelijkheid tussen verschillende samenlevingen en tussen menselijke en niet-menselijke actoren, op mondiale schaal en als nooit tevoren.

De noodzaak tot het vernieuwen van lokale en mondiale economische, ecologische en sociale structuren is bijna tastbaar geworden. Plaatselijk zien steden zich geconfronteerd met nieuwe en onvoorziene uitdagingen die naar verwachting in intensiteit zullen toenemen vanwege de zich ontwikkelende klimaatcrisis en de zich ontwikkelende economische crisis.

Het is noodzakelijk dat onderzoekers, beleidsmakers en ontwerpers samenwerken om deze crises het hoofd te bieden en zo bij te dragen aan de ontwikkeling van geïntegreerde, interdisciplinaire, creatieve en effectieve oplossingen.

Gedurende deze zoektocht kan het delen van ‘waarden voor overleven’ een brug slaan en vertalingen mogelijk maken in de meertalige context die kenmerkend is voor dit proces.

Het onderzoeksprogramma Values for Survival verkent het denken en het design waarmee we in de huidige tijd van onzekerheid en onwetendheid kunnen leven en overleven. Er wordt nu aan verschillende online vertalingen van dit onderzoekprogramma tussen beleid, onderzoek en ontwerp gewerkt. De resultaten van dit online onderzoek zullen worden gepubliceerd in Cahiers, in note- of logboeken. Het redactioneel ontwerp van deze Cahiers wordt samen ontwikkeld door Huda AbiFarès en mijzelf.

De sprekers van de beide geannuleerde conferentiedagen in maart en april 2020 hebben geschreven teksten en beelden gemaakt waarmee het eerste Cahier wordt samengesteld. Dit zal in mei 2020 verschijnen.

Het Zomer Exploratorium dat in Venetië zou plaatsvinden en de biënnale als leeromgeving zou gebruiken waarin we met meer dan honderd studenten zouden werken, is vertaald naar een online onderzoeksprogramma tussen de experts van het Exploratorium en verschillende experts in Venetië. Dit online onderzoeksprogramma wordt vormgegeven door Het Nieuwe Instituut, in samenwerking met het Chief Science Office van Amsterdam en de stichting ‘We Are Here Venice’ in Venetië. We Are Here Venice is een stichting die zich focust op de uitdagingen waar Venetië, als een levende stad, voor staat. Zij pleit voor een evidence-based benadering voor beleidsontwikkeling. Dit onderzoek wordt online gepresenteerd en gedocumenteerd en zal worden getoond in het tweede Cahier. Dit zal in augustus 2020 verschijnen.

Meer nieuws zal gedeeld worden in de komende maanden.